De bewerking van The Picture of Dorian Gray

Door: Javier Barcala.

DORIAN speelt zich af in de kunstwereld van de 21e eeuw, maar deze ambitieuze jonge kunstenaar blinkt vooral uit in de kunst van het decadent leven. Nadat hij betrokken raakt bij een ogenschijnlijke misdaad die als ongeluk wordt weggezet, kiest Dorian voor succes boven liefde door bewust te streven naar de eeuwige jeugd. In het begin van het stuk wordt hij verleid door de alleswetende mecenas Mw. Bambi Pelecano. Zij is Dorian’s grootste sociale supporter, maar ook zijn morele vernietiger, die het succes van Dorian ziet als haar laatste kans om relevant te zijn. Dorian wordt van afstand geobserveerd door zijn eerste mentor, de academische kunstenaar Ava Ravenstein. Hij laat haar links liggen op zijn reis naar succes (en uiteindelijk de hel), terwijl zij maar terug blijft denken aan die onschuldige jongeman die zij ooit ontmoette.

Dorian is bereid iedereen en alles op te offeren in de naam van beroemdheid

Nadat het beroemde (maar privégehouden) portret wordt betoverd, en Dorian wordt veranderd in de eeuwig jeugdige kunstenaar die met alles wegkomt, wordt hij niet alleen verleid om (zoals in de versie van Oscar Wilde) een leven van drugs, wilde orgies en lichamelijk genot te gaan leiden. Deze moderne Dorian raakt ook verslaafd aan zijn eigen allure, zijn kracht om de massa’s te verleiden. Hij is bereid iedereen en alles op te offeren in de naam van beroemdheid. Zijn zelfingenomenheid wordt uitgedrukt in een rocksterrenlevensstijl, met zowel hoogte- als dieptepunten gelivestreamed en in de schijnwerpers. Maar het is ook een leven vol misdaad, en geesten en gekwelde karakters met meerdere identiteiten die allen vanuit de schaduwen toekijken. Dit zijn de reflecties van Dorian’s eigen psychologische aandoeningen die voortkomen uit zijn schuldgevoel.

Hij beseft pas dat hij zijn eigen grootste vijand is geworden wanneer hij op zijn megalomane gedrag wordt aangesproken door de serieuze kunstestablishment. Dorian wil zelfs op het hoogtepunt van zijn succes door iedereen geliefd zijn, en met name door diegenen die bepalen welke kunst mag overstijgen en welke slechts een trend blijft. Dat is omdat Dorian, net als de Dorian van Wilde, uiteindelijk wel goede bedoelingen heeft.

Succes

Het stuk stelt kritische vragen over hoe succes wordt gemeten in de hedendaagse kunstwereld. Hoewel gerespecteerde kunstcriticus Karl van Langedonck niet overtuigd is van Dorian’s talent, lukt het Dorian wel om een fortuin te verdienen uit kunstverkoop, ondersteund door wereldwijde tentoonstellingen en media-aandacht. Die succes heeft net zoveel met zijn inzet te maken als met zijn jeugdige, goddelijke uiterlijk. Tijdens zijn doorbraakshow maakt Dorian gebruik van zijn aantrekkingskracht door een seks-god personage te creëren. Hoewel dit oorspronkelijk wordt bedoeld als een ironische zet, die commentaar levert op de kunstwereld en onze zelfingenomen wereld in het algemeen, wordt Dorian al gauw zelf het doelwit van zijn eigen grap, en raakt hij gevangen in zijn eigen creatie.

Artiesten worden geconsumeerd en vervolgens weggegooid wanneer hun jeugd opraakt

DORIAN is uiteindelijk een kritische blik op leeftijdsdiscriminatie, en werpt licht op een systeem (helaas zowel binnen als buiten de kunstwereld) dat bepaalt waar je wel mee wegkomt wanneer je jong bent (zoals het roepen dat je op dit moment je eigen favoriete kunstenaar bent) en niet wanneer je te oud wordt geacht. Bambi, het prachtige maar ouder wordende meesterbrein, wordt constant geconfronteerd met de op hoog tempo veranderende wereld om haar heen. Zelfs met al haar stijl, verstand en rijkdom begrijpt ze maar de helft van wat de wereld tegenwoordig bespreekt en waardeert. Dus handelt ze in jonge kunstenaars als goederen, om zo te worden verheven tot de status die zij vindt dat ze verdient in de wereld die zij decennia geleden heeft helpen creëren. Ondertussen heeft Ava haar erkenning op de ouderwetse manier verdiend, via de academische wereld en gesprekken met van Langedonck. Maar Dorian’s sterrenstatus, gevoed door een mediacircus en een enorme online aanhang, met prestigieuze curators aan zijn voeten, ontgaat haar. Het is onbegrijpelijk voor haar, simpelweg omdat zij uit een ander tijdperk komt en zij geen gebruik meer kan maken van jeugd als sleutel om de juiste deuren te openen.

Kunst als wrede markt

Via de discussies van Bambi, Karl en Ava over de kunstwereld worden we geconfronteerd met de wreedheid van een markt die meer zakelijk dan cultureel is. Waarin mooie jonge mensen, net als op een Hollywood rode loper, centraal staan, gebruikt door managers en kunsthandelaren die de kunstenaars als waren behandelen, geobsedeerd door geld en erkenning. Glossy tijdschriften, roddels en choquerende media-aandacht hebben direct invloed op het stijgen en dalen van bezoekersaantallen en verkoopbedragen, en daarmee ook het succes van artiesten, die worden geconsumeerd en vervolgens weggegooid wanneer hun jeugd opraakt.

Authenticiteit

Het nieuwe hedonisme dat in DORIAN wordt gepresenteerd roept ook vragen op over auteurschap en authenticiteit. Bevinden we ons in de gouden eeuw van de pastiche? Zijn we bereid om nieuwe ideeën te brengen en cultuur te blijven pushen, zelfs als we daarmee het risico lopen het publiek zich ongemakkelijk te laten voelen? Of zijn we veroordeeld tot het blij houden van toeschouwers om makkelijk geld te verdienen en onze sociale status veilig te stellen?

Dit waarschuwend verhaal is even relevant als 128 jaar geleden, op een moment in de geschiedenis waar het steeds lastiger wordt om echt van nep te onderscheiden, om oprechte en hergebruikte ideeën uit elkaar te houden, en wanneer onze levens meer openbaar zijn dan ooit. Dorian heeft een openbare persoonlijkheid die zijn echte zo ver overstijgt dat hij een dissociatieve stoornis ontwikkelt. Zo hebben ook velen onder ons een virtuele versie van onszelf gecreëerd die wellicht meer laat zien wat onze aspiraties en tekortkomingen zijn dan wie wij in werkelijkheid zijn. Onze online alterego’s projecteren misschien bewust al een meer tevredenstellende en jonge versie van onszelf dan de versie die wij dagelijks in de spiegel tegenkomen.

Javier Barcala